Podgorica. Stolica wymagająca zrozumienia

Piszą i mówią, że Podgorica jest nudna. Że to zwykła dziura bez zabytków, w której nie ma co robić ani co pooglądać. Podgorica faktycznie jest chyba najbardziej prowincjonalną stolicą Europy. Przy niej Prisztina, Skopje czy Tirana to energetyczne miasta, w których zawsze coś się dzieje. Nie twierdzę, że stolica Czarnogóry jest fascynująca i piękna, bo taka nie jest. Ale spróbuję pokazać, że można ją polubić przy odrobinie zrozumienia.

 

Z Podgoricą pierwszy raz zetknęłam się jakieś 7 lat temu, podróżując pociągiem z Belgradu do Baru w stronę Albanii. Gdy zatrzymaliśmy się na tutejszym peronie, nie mogłam uwierzyć własnym oczom. Wyglądał jak polska daleka prowincja, ze swym maleńkim budynkiem dworcowym. W najbliższej okolicy nie widziałam żadnych zabudowań. Na usta cisnęło się mi tylko jedno – „Co za dziura!”. Współczułam sympatycznym Słowaczkom, które tu wysiadały, bo zdecydowały się zatrzymać w Podgoricy. Potem mijaliśmy równie niewielkie lotnisko, usytuowane w szczerym polu i z zaledwie jednym samolotem na płycie. Pomyślałam, że strach na czymś takim lądować.

Jakiś czas później w Belgradzie poznałam pewną Nowozelandkę, która oburzała się na swój pobyt w Podgoricy. Skarżyła się na wysokie ceny i brak ciekawych miejsc do zobaczenia. Te wszystkie doświadczenia przekonały mnie do tego, że Czarnogóra – owszem, ale od jej stolicy należy trzymać się jak najdalej. Ale życie bywa przewrotne i w kwietniu swój lot miałam właśnie do Podgoricy. Po wszystkich wspaniałościach Kotoru, Dubrownika, Mostaru i Sarajewa zwiedzałam ją jako ostatnie miasto. I jak wypadła na tym znamienitym tle?

 

Podgorica górami otoczona

Podgorica w swojej zaściankowości jest wyjątkowa i nawet fascynująca. Można dostrzec jej urok, zmieniając nieco optykę i wyzbywając się dotychczasowych przyzwyczajeń. Jak powiedział Amerykanin spotkany przeze mnie w hercegowińskim Trebinje, niektórzy ją lubią, bo zupełnie nie wygląda jak stolica. Zamiast szklić się od wieżowców i ryczeć silnikami samochodów, jest niezwykle zielona, wręcz dzika, spokojna i bezpretensjonalna. Lokalne parki przypominają nieco las i dają upragnioną ochłodę w czasie upalnego lata. W Podgoricy czujemy się jak w górskiej wiosce, bo otaczają ją malownicze szczyty i przecina sześć rzek.

Ale nie ma się co oszukiwać, że spędzimy tu fascynujące kilka dni. To raczej miasto na kilka godzin, a nie długą eksplorację. Podgorica, zwana w przeszłości Titogradem, stolicą stała się właściwie przypadkiem, odbierając tytuł oddalonemu o 35 km Cetinje, które dzierżyło go od XV wieku. Swoją nazwę wzięła od pobliskiego wzgórza Gorica. Miasto najlepiej prezentuje się z perspektywy mostów. Warto na każdym z nich przystanąć i pooglądać najbliższą okolicę. Nie zobaczycie pnących się do góry budynków, tylko rwącą rzekę, dzikie nadbrzeża, wysokie drzewa, pasące się na łące krowy i majaczące w oddali szczyty. Niecodzienne krajobrazy jak na centrum finansowo-administracyjne kraju.

 

Zwiedzanie Podgoricy

Moja gospodyni, u której się zatrzymałam, wprost powiedziała, że w Podgoricy będę się nudzić. Architektura jest socjalistyczna i przygnębiająca. Większość zabytków została strawiona przez wielkie naloty w 1944 roku, kiedy to jednego dnia na miasto zrzucono 270 ton bomb. Dzieła zniszczenia dopełniło trzęsienie ziemi w 1979 roku. Dlatego dziś Podgorica wygląda tak, jak wygląda. Nie wierzcie entuzjastycznym przewodnikom, że w jej historycznej części Stara Varoš można oglądać dobrze zachowane zabudowania z XIX wieku, bo to nieprawda. Zabytków w mieście nie ma, ale to nie one są w nim najważniejsze, tylko jego położenie i charakter.

Jeśli już chcemy coś zobaczyć, swoje kroki najpierw trzeba skierować do wspomnianej dzielnicy Stara Varoš, gdzie znajdują się dwa osmańskie meczety i Wieża Zegarowa wzniesiona przez Turków w XVIII wieku. Nieopodal natrafimy też na ślady pierwszej słowiańskiej osady na terenie dzisiejszej Podgoricy. Mowa o grodzie Ribnica, z którego tak naprawdę nic nie zostało. Kamienne ruiny, w tym kamienny most, to pozostałości po Turkach. Od samych historycznych śladów ciekawsze jest to, jak komponują się one z przepływającą obok rzeką Moračą.

 

1. Dzielnica Stara Varoš, czyli jakby takie Stare Miasto. Można poczuć się jak na wsi – spokój, cisza, nawet pies nie szczeka.

 

2. Wieża zegarowa

 

3. Wymieszane ze sobą Gród Ribnica i pozostałości po tureckiej twierdzy

 

4. Ulica Njegoša z modnymi i drogimi barami oraz pubami

 

5. A tu zjecie najlepiej i najtaniej w całej Podgoricy. Niestety wielokrotne przebywanie w lokalu grozi rakiem płuc, bo dozwolone jest palenie w restauracjach.

 

6. Pocztówkowy symbol miasta – Most Milenijny nad rzeką Morača. Oddano go do użytku w 2005 roku. Obok znajduje się kładka tylko dla pieszych, którą ufundowała Rosja.

 

7. Pomnik rosyjskiego barda Włodzimierza Wysockiego to dar Moskwy dla Podgoricy

 

Dojazd z lotniska w Podgoricy

Podgorica nie posiada bezpośredniego publicznego transportu z lotniska. Kiedyś funkcjonował miejski autobus do centrum, ale – nie wiedzieć czemu – go zlikwidowano. Mimo to sposobów na dostanie się do miasta jest kilka, a wśród nich także te niskobudżetowe.

• Taksówka – oficjalna stawka to 12 €, jednak dojazd do dworca zgodnie ze wskazaniem taksometra powinien wynieść 7-8 €. Ja z dzielnicy Novi Aerodrom (naprzeciwko dworca po drugiej stronie torów) do lotniska dojechałam za 6 €. Można też spróbować złapać taksówkę nie przy samej hali przylotów, ale trochę dalej. Wówczas wytargowana cena może wynieść 6-7 € za kurs do centrum.
• Pociąg – dobra opcja, jeśli akurat wstrzelimy się w rozkład jazdy. Pociągi kursują co 1h-2h. Bilet do Podgoricy kosztuje 1,20 €, a jedzie się 7 min. Z tego miejsca dojedziemy też nad Jezioro Szkoderskie i do Baru. Do stacji kolejowej Aerodrom trzeba przejść 20 min i zejść w dół pod wiaduktem. Znajduje się ona po lewej stronie, idąc z lotniska.
• Busiki – gdy pójdziemy jeszcze dalej (w sumie 35 min), do głównej drogi i marketu Voli, będziemy mogli złapać transport w stronę Sutomore, Baru i Ulcinj albo do Podgoricy. Przystanek do stolicy znajduje się pod brązową wiatą tuż przy drodze, a nie dalej przy stacji benzynowej, gdzie jest ławeczka i napis „bus”. Na zatłoczony busik trzeba z reguły poczekać ok. 30 min. Bilet kosztuje 1 €, a do dworca autobusowego dojedzie się w ok. 15 min.

Stacja kolejowa Podgorica Aerodrom

 

Stacja kolejowa w Podgoricy

Maj 2019 r.