Płock. Secesyjna stolica dawnych Piastów

Płock. Secesyjna stolica dawnych Piastów

W tytule tego wpisu mamy zawartą całą turystyczną esencję Płocka. To tu znajduje się największa w Polsce kolekcja sztuki secesyjnej, którą naprawdę warto zobaczyć. Poza tym Płock jest jednym z najstarszych i najważniejszych historycznie miast w kraju. Wiedzieliście, że znajdują się tu groby dwóch władców średniowiecza: Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego? Dla mieszkańców Mazowsza to bardzo ciekawy kierunek weekendowy, ale mam wrażenie, że wielu go nie docenia. Tym wpisem postaram się to zmienić.

 

Korzenie Płocka sięgają jeszcze czasów przed naszą erą. Okres największej świetności miasto przeżywało w okresie panowania Piastów. W końcu X wieku Mieszko I wystawił tu warowny gród drewniany, a Bolesław Chrobry – pierwsze obiekty murowane, m.in. rotundę preromańską, której pozostałości zachowały się do dziś.

płock

 

Płock historycznie i współcześnie

W latach 1079-1138 za panowania Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego Płock był faktyczną stolicą Polski. Po rozbiciu dzielnicowym stał się stolicą księstwa dzielnicowego i siedzibą książąt mazowieckich (15 jest tu pochowanych). Jednak prawa miejskie otrzymał dopiero w 1237 roku, choć i tak dużo wcześniej od Warszawy (ok. 1300 roku). Około 1180 roku założono tu szkołę kolegiacką, której tradycje kultywuje Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Małachowskiego zwane „Małachowianką”. Mój kolega jest jego absolwentem i bardzo chwalił sobie klimat panujący w szkole.

Dziś Płock to przede wszystkim miasto kojarzące się z przemysłem chemicznym i PKN Orlen oraz z zespołem Lao Che (prywatnie jednym z moich ulubionych). Wokalista Spięty wciąż mieszka w Płocku, a odniesienia do rodzinnych stron umieszcza w swoich tekstach.

Do gniazda wracam gdzie powiat płocki
Kominy jak minarety, ląduję na ganku
Uwielbiam zapach benzenu o poranku

Lao Che – „Baśn Tysiąca I Jednej Nocki”

 

Zabytki Płocka

Może to zaskakiwać, ale na Starym Mieście w Płocku znajduje się ponad 100 zabytków architektury. Jednak najważniejszym jest katedra, która stanowi też najstarszy obiekt sakralny na Mazowszu. Kościół wzniesiono w latach 1134-1144 i od tego czasu przechodził liczne przebudowy, przez co dziś stanowi mieszankę stylów architektonicznych. Katedrę zbudowano na planie romańskim, strzeliste wieże to gotyk, a kopuła z latarnią – renesans.

płock katedra

 

W tutejszej Kaplicy pięknie przyozdobionej w stylu secesyjnym mieszczą się groby Hermana i Krzywoustego. Ten drugi nie tylko tu spoczął, ale też urodził się w Płocku.

płock grób krzywoustego

 

Okazałe drzwi są doskonałą kopią pochodzących z XII wieku Drzwi Płockich, które są starsze od słynnych Drzwi Gnieźnieńskich. Odlano je z brązu w Magdeburgu na zamówienie ówczesnego biskupa płockiego Alesandra z Malonne (jego postać jest jedną z płaskorzeźb). Oryginał znajduje się obecnie w zachodnim portalu soboru św. Sofii w Nowogrodzie Wielkim w Rosji. Jak się tam znalazły? Według ostatnich badań Drzwi Płockie były na swoim pierwotnym miejscu zaledwie przez około 250 lat, a następnie je przeniesiono, ale wciąż trudno podać oficjalną przyczynę.

Według niektórych hipotez miały być zrabowane w XIII wieku przez Litwinów podczas ich wyprawy na Mazowsze. Inni badacze twierdzą, że zostały przekazane jako dar duchowieństwa polskiego bądź książąt płockich dla księcia nowogrodzkiego, Lingwena Olgierdowicza, brata Władysława Jagiełły. W Nowogrodzie zmontowano je, układając niektóre sceny w nieprawidłowej kolejności. Kopia Drzwi Płockich została zawieszona w portalu katedralnym w 1981 roku po trzech latach prac nad nowym odlewem z brązu.

drzwi płockie

 

Do innych wartych uwagi zabytków Płocka zaliczymy XV-wieczny Dom Pod Trąbami (z herbem Radziwiłłów), klasycystyczny ratusz i rogatki, dwa XVIII-wieczne spichlerze oraz Dom Pod Opatrznością, w którym działa biblioteka przechowująca pierwsze wydanie „O obrotach sfer niebieskich” Mikołaja Kopernika z 1543 roku i grafiki Francisca de Goi.

 

Płock secesją stoi

Muzeum Mazowieckie w Płocku to najstarsze polskie muzeum powstałe z inicjatywy społecznej w 1821 roku. Ze względu na największą w kraju kolekcję sztuki secesyjnej (5500 obiektów!), zwane jest często “muzeum secesji”. Niezwykle interesująca wystawa mieści się na czterech piętrach i zawiera aranżację wnętrz mieszczańskich, sale rzemiosła artystycznego (przepiękne wazony, lampy, zastawy, biżuteria i inne przedmioty) oraz galerię malarstwa i rzeźby okresu Młodej Polski z obrazami Jacka Malczewskiego, Teodora Axentowicza czy Zofii Stryjeńskiej.

Tylko dla tego muzeum warto tu przyjechać. Do tej pory secesyjną wystawę oglądałam w czeskiej Pradze, ale ta płocka jest zdecydowanie bogatsza.

  • czas zwiedzania: ok. 2 h
  • bilet: 12 zł, ulgowy 6 zł (tylko wystawa secesyjna)
  • godziny otwarcia: 10-17 (w okresie od 1 maja do 14 października), 10-16 (od 15 października do 30 kwietnia), w poniedziałki zamknięte

płock muzeum secesji

  muzeum mazowieckie w płocku

 

 

Art déco z Łempicką

Muzeum Mazowieckie słynie również z całkiem dużej kolekcji art déco z okresu międzywojennego, która zajmuje dwie sale. Styl pojawił się na początku lat 20. XX wieku jako alternatywa do przesadnie dekoracyjnej i niemodnej już secesji, która była dla niego źródłem inspiracji i rozwiązań. Trzonem płockiej kolekcji są wysokiej klasy meble dopełnione wyrobami rzemiosła artystycznego i obrazami. Szczególnie jeden jest warty uwagi i dla niego również warto przyjechać do Płocka.

W 2014 roku Muzeum Mazowieckie otrzymało od PKN Orlen obraz Tamary Łempickiej „Martwa Natura”. Jest to drugie dzieło tej popularnej malarki, które można oglądać w Polsce (pierwsze znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie). Łempicką pokochały takie gwiazdy jak Madonna, a jej obrazy należą do najdroższych na świecie.

 

 

2 thoughts on “Płock. Secesyjna stolica dawnych Piastów

    • 01/07/2020 at 15:16
      Permalink

      Małe podróże są teraz najbezpieczniejsze. A Polska skrywa naprawdę wiele ciekawych zakątków.

      Reply

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.