Pafos łączy w sobie dwie dusze. Starożytną, zakorzenioną w mitach i zabytkach, oraz współczesną, pulsującą życiem nadmorskiego kurortu. Zgodnie z mitologią grecką to miejsce, gdzie z morza wynurzyła się Afrodyta, bogini miłości. W tym kontekście Pafos stało się także symbolem narodowej tożsamości, gdyż Cypr jest nazywany „Wyspą Afrodyty”. Zbudowana na wybrzeżu wielka świątynia bogini była jednym z najważniejszych miejsc kultu w starożytności, przyciągając pielgrzymów z całego świata hellenistycznego. Dziś tutejsze plaże i wysokie temperatury są magnesem przede wszystkim na turystów.
Według legendy starożytne Pafos zostało założone przez Agapenora, bohatera wojny trojańskiej i dowódcę wojsk arkadyjskich. Po zdobyciu Troi w drodze powrotnej jego okręt trafił na gwałtowną burzę i został zniesiony na Cypr. Już w epoce hellenistycznej Pafos stało się centrum kultu Afrodyty. Miasto rozwijało się pod rządami Rzymian i Bizantyjczyków, pozostawiając po sobie ślady w postaci wspaniałych mozaik, świątyń i amfiteatrów. Po trzęsieniu ziemi w IV wieku n.e. straciło na znaczeniu, ale dzięki swojemu położeniu zawsze odgrywało istotną rolę w historii wyspy.
Prócz tego każda epoka pozostawiła po sobie ślady, które dziś stanowią nieoceniony skarb dla archeologów – także tych z Polski – oraz atrakcję turystyczną. Ekspedycja pod kierownictwem profesora Kazimierza Michałowskiego odkryła m.in. marmurowe rzeźby Asklepiosa oraz czczonej w mieście Artemidy. Polscy archeolodzy prowadzą także prace rekonstrukcyjne i konserwatorskie w ogromnej antycznej rezydencji (120 m długości i 80 m szerokości) zwanej Willą Tezeusza.
Teraźniejszość styka się z przeszłością
Pafos, jak większość cypryjskich miast, przez wieki było niewielką osadą, której życie toczyło się w zgodzie z rytmem natury. W ostatnich dziesięcioleciach zmieniło się diametralnie za sprawą modernizacji infrastruktury oraz powstawania nowych hoteli i restauracji. Dziś to czołowy kurort Cypru wraz z Ayia Napą położoną po drugiej stronie wyspy. Ten proturystyczny rozwój ma swoje wyraźne konsekwencje, niekoniecznie negatywne. Pafos jest de facto podzielone na trzy części i każda z nich oferuje coś innego.
Stare miasto położone znacznie wyżej niż część wybrzeża zachowało swój tradycyjny i spokojny klimat. Tutaj wciąż kwitnie kultura kawiarniana, a mieszkańcy przychodzą do ulubionych lokali nie tylko na szybkie espresso, ale też po to, by obserwować, rozmawiać, a czasem zwyczajnie się zadumać. Stare miasto ze swoimi wąskimi uliczkami, małymi sklepikami z rękodziełem czy tawernami serwującymi tradycyjne cypryjskie dania to Pafos, które broni się przed masową turystyką.
Gdy zejdziemy w dół, trafimy do zupełnie innej bajki. Od Grobów Królewskich aż do przystani rozciąga się kilkukilometrowy ciąg hoteli i restauracji ze wszystkimi kuchniami świata. Wystarczy skręcić w którąś z bocznych ulic, by po krótkim spacerze znaleźć się na plaży. Pafos odwiedzałam w grudniu, więc większość lokali była pozamykana, a nieliczni turyści przemykali niezauważeni. Mogę sobie tylko wyobrazić, co dzieje się tu latem.
Trzecią częścią miasta są okolice przystani oraz parku archeologicznego. Tutejszy nadmorski deptak ze strzelistymi, smukłymi palmami jest pocztówkowym widokiem z Pafos często ilustrującym promocyjne loty na tę wyspę. Natomiast pobliskie zabytki – przede wszystkim świetnie zachowane i różnorodne mozaiki, nierzadko o ogromnych rozmiarach – przyczyniły się do wpisania miasta na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1980 roku. Ta oaza dla miłośników kultury i archeologii, którzy niekoniecznie są spragnieni słońca i plażowania.
Co zobaczyć w Pafos
W porównaniu do Larnaki – która jest moim ulubionym cypryjskim miastem – Pafos oferuje atrakcje dla każdego i nie można się tu nudzić. Kochasz szum fal i spędzanie czasu na plaży? Jedź do Pafos. Chcesz zobaczyć największe zabytki Cypru? Jedź do Pafos.
Plaża i skała Afrodyty
Nie sposób odwiedzić Pafos i nie zobaczyć słynnej skały Petra tou Romiou, zwanej też Skałą Afrodyty. Według mitu to właśnie tutaj z morskiej piany wyłoniła się bogini, by później uczynić Cypr swoją świętą wyspą. Woda w tym miejscu ma intensywnie turkusowy kolor, a skały otaczające plażę sprawiają, że sceneria wygląda niczym malowana pędzlem artysty. Miejscowi wierzą, że opłynięcie skały przynosi szczęście i wieczną młodość. Co więcej, jest to jedno z najbardziej malowniczych miejsc do podziwiania zachodu słońca na Cyprze.
Dojazd na plażę jest możliwy autobusem numer 631 z przystani (Harbour). Przynajmniej w okresie zimowym kursy nie były zbyt częste. Dlatego warto od razu sprawdzić autobus powrotny, aby wiedzieć, ile czasu możemy spędzić na miejscu. Ja w takich okolicznościach przyrody, przy słonecznym niebie i szumie morskich fal, spędziłam pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia. Na ten sam pomysł wpadło jeszcze kilkanaście osób z Polski. Trzeba przyznać, że Cypr od kilku lat jest jednym z najpopularniejszych i najtańszych miejsc do odwiedzenia zimową porą.
Inna popularna plaża w okolicach Pafos to Coral Bay. Na niej nie byłam, ale również można dojechać tam komunikacją miejską. Trzeba złapać autobus numer 615.
Groby Królewskie
Mimo nazwy w grobowcach nie spoczywają królowie, lecz arystokraci i urzędnicy z okresu hellenistycznego i rzymskiego. Monumentalne kamienne grobowce wydrążone w skałach przypominają podziemne pałace. Kamienne kolumny, rozległe dziedzińce i niezwykle starannie wykonane wnętrza robią wrażenie nie tylko dzięki swojej skali, ale także z powodu dbałości o szczegóły. Ich architektura zdradza wpływy egipskie i przypuszczalnie była inspirowana grobami faraonów. To historyczne miejsce to swoisty wehikuł czasu. Wokół rozciągają się współczesne zabudowania, a my możemy zanurzyć się w odmęty historii. W grudniu miałam to szczęście, że zwiedzających była tylko garstka.
Wstęp: 2,5 €
Muzeum Archeologiczne
To jedno z najważniejszych miejsc na Cyprze, które gromadzi unikalne skarby archeologiczne dokumentujące historię wyspy od najdawniejszych czasów. Znajdują się tu eksponaty związane z różnymi okresami, od epoki neolitu aż po czasy rzymskie, a także z późniejszych epok – Bizancjum i średniowiecza. Wśród najcenniejszych artefaktów wyróżniają się mozaiki, które pochodzą z okresu rzymskiego. Są to wspaniale zachowane fragmenty podłóg w willach, które przedstawiają sceny mitologiczne, takie jak historia Dionizosa czy Tezeusza.
Jednym z najważniejszych zabytków jest także rzeźba Afrodyty – przykład klasycznej sztuki greckiej, ukazujący urodę bogini w pełnej krasie. W muzeum znajdują się także bogate zbiory ceramiki i biżuterii, które pomagają w rekonstrukcji życia codziennego mieszkańców Pafos.
Wstęp: darmowy (tak jak i do pozostałych 17 państwowych muzeów)
Mozaiki w parku archeologicznym
Jednym z największych skarbów Pafos są starożytne mozaiki zdobiące wille rzymskie w parku archeologicznym. Zachwycają precyzją wykonania i bogactwem przedstawień, a także swoimi rozmiarami. Ich kolory – mimo upływu wieków – wciąż pozostają intensywne. To świadectwo mistrzostwa dawnych artystów, którzy potrafili tchnąć życie w kawałki kamieni i gliny. Oglądanie mozaik to jak przenoszenie się do czasów, kiedy mitologia była tak samo realna, jak codzienne życie.
Ja na podziwianiu mozaik spędziłam niemal dwie godziny, bo na zewnątrz lało jak z cebra. Za to mozaiki znajdują się pod dachem, co ratuje nas w przypadku nie tylko opadów, ale też piekącego słońca. Sam park archeologiczny jest rozległy, ale pozostałe zabytki nie są już tak zapierające dech w piersiach. Natomiast jego położenie zasługuje na uwagę – tuż obok znajduje się latarnia morska, a niedaleko majaczy błękit morza. Warto wrócić z parku archeologicznego na piechotę, wybierając malowniczą i spokojną ścieżkę tuż przy wybrzeżu. Rozciągają się z niej także piękne widoki na zachód słońca.
Wstęp: 4,5 €
Grudzień 2021 r.
