Trafiłam kiedyś na następujące zapytanie w internecie. Jakiś turysta zastanawiał się, czy da radę w ciągu jednego dnia polecieć na Wyspę Wielkanocną, zwiedzić najważniejsze punkty i wrócić. Pomijając już fakt, że sam lot z Santiago trwa 6 h w jedną stronę, to przytoczone pytanie obnaża smutną prawdę. Ludzie myślą, że na Rapa Nui do zobaczenia są tylko słynne posągi. I właściwie wystarczy jeden, dwa dni na zwiedzanie. Tym wpisem chcę pokazać, że atrakcje Wyspy Wielkanocnej wykraczają poza kamienne moai.
Z mojego doświadczenia wynika, że optymalna długość pobytu na Rapa Nui wynosi tydzień. Tak, tydzień na wysepkę, która z zachodu na wschód rozciąga się na zaledwie 18 km. Przez pierwsze 5 dni będziecie intensywnie ją zwiedzać. Ale nie w trybie „Speedy Gonzalez”, bo przecież nie po to wydaliście tyle pieniędzy i przylecieliście na koniec świata. Dawkujcie sobie atrakcje, spędzajcie w każdym punkcie jak najwięcej czasu, bo druga okazja może się nie powtórzyć. Ostatnie 2 dni to czas na relaks. Jesteście przecież w Polinezji, więc wygospodarujcie chwilę na wizytę na plaży, spacery nad klifowym brzegiem oceanu i leżenie na łące tuż przy kamiennych posągach lub w sąsiedztwie wulkanu Rano Kau.
Wyjątkowość Rapa Nui
Walory przyrodnicze i kulturowe Rapa Nui zostały dostrzeżone już w 1935 roku, kiedy to na wyspie utworzono Park Narodowy. Do jego najważniejszych walorów – oprócz kamiennych figur – zaliczamy także jaskinie, wulkany i petroglify. Wyspę Wielkanocną wpisano na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO w 1995 roku ze względu na spełnianie trzech z dziesięciu kryteriów:
- stanowi wybitne dzieło twórczego geniuszu człowieka;
- niesie unikalne lub co najmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub cywilizacji wciąż żywej bądź już nieistniejącej;
- jest wybitnym przykładem tradycyjnego osadnictwa, tradycyjnego sposobu użytkowania lądu lub morza, reprezentatywnego dla danej kultury (kultur) lub obrazuje interakcję człowieka ze środowiskiem, szczególnie jeżeli dane dobro stało się podatne na zagrożenia wskutek nieodwracalnych zmian.
Tę malutką wyspę pośrodku Oceanu Spokojnego zamieszkuje ok. 6 tys. ludzi. Z kolei liczba turystów osiąga nawet poziom 200 tys., co ma negatywny wpływ na kondycję Rapa Nui. Jednym z poważniejszych problemów są śmieci, których nie ma gdzie składować, a koszt transportu statkami na kontynent jest ogromny. W dodatku prądy morskie wyrzucają na brzeg bardzo dużo śmieci oceanicznych ze statków.
Atrakcje Wyspy Wielkanocnej
Wszystkie miejsca możemy odwiedzić w ramach biletu do Parku Narodowego. Jego cena to 80 dolarów lub 54.000 chilijskich peso. Niektóre atrakcje mają jednorazowy wstęp, zaś wszystkie wejścia są dokumentowane pieczątką i datą stawianą na bilecie.
Wulkan Rano Raraku
Jeśli gdzieś widzieliście zdjęcia z Wyspy Wielkanocnej, na 99% były zrobione właśnie tu. Wygasły wulkan pełnił funkcję fabryki moai. Tu wykuwano je ze skał i tu wciąż znajduje się 397 figur, z czego 20 z nich stoi. Reszta leży zatopiona w trawie lub w zboczach krateru. Wspaniałe miejsce, któremu trzeba poświęcić 1,5-2 h.
Do Rano Raraku można wejść tylko raz.
Ciekawostka – jedyny siedzący moai na Wyspie Wielkanocnej
Ahu Tongariki
Jeśli marzy się Wam wschód słońca na Wyspie Wielkanocnej, tu obejrzycie jego najpiękniejszą wersję. Poranne promienie oświetlają wówczas zespół 15 posągów zlokalizowanych na platformie ahu o długości 100 m. To największe zbiorowisko moai na wyspie, a figury zostały w 2004 roku odrestaurowane przez konserwatorów z Japonii. Tylko jeden z nich zachował na głowie „czapeczkę” zwaną pukao. Jednak to nie żadna czapeczka, tylko nawiązanie do tradycyjnego męskiego uczesania w formie włosów zebranych w stojący kucyk.
Ahu Tongariki znajduje się niedaleko wulkanu Rano Raraku.
Plaża Anakena
Jedyna piaszczysta plaża na całej wyspie. Rajska, czysta i mało oblegana. Znajdują się przy niej knajpki i toaleta, więc można tu spędzić pełny dzień i nie ma potrzeby wracania do stolicy Hanga Roa np. na obiad.
Do atrakcji plaży należy kompleks moai zwany Ahu Nau Nau. Na platformie ahu stoi 7 figur, przy czym 2 są uszkodzone (pozbawione głowy i części tułowia), zaś kilka zachowało pukao. Tuż obok, na wzniesieniu, znajduje się samotny posąg zwany Ahu Ature Huki. Jego wyjątkowość polega na tym, że podniósł go i umieścił w tym miejscu norweski eksplorator Thor Heyerdahl. Przepłynął on Ocean Spokojny na tratwie, by dowieźć, że Rapanujczycy pochodzili z Ameryki Południowej.
Moai postawiony przez Thora Heyerdahla
Największy moai
Kamienne posągi różniły się od siebie wielkością i wyglądem. Największy moai, którego przetransportowano z wulkanu Rano Raraku i ustawiono na platformie ahu, znajduje się w miejscu zwanym Ahu Te Pito Kura. Niestety, nie zdołał się utrzymać. Dziś leży twarzą do ziemi i ma złamaną szyję.
Petroglify
Różnorodne przedstawienia wyryte w skałach to wyjątkowy ślad po kulturze Rapa Nui. Są rozsiane po całej wyspie, ale ich największe skupisko w jednym miejscu można podziwiać w Papa Vaka.
Najsłynniejszy petroglif, którego można podziwiać przy wulkanie Rano Kau
Jaskinie
Na wyspie występują dwa rodzaje jaskiń: pierwotne, które utworzyły się w wyniku działalności wulkanicznej, i wtórne, powstałe wskutek abrazji klifu przez fale. W przeszłości służyły one miejscowej ludności za mieszkania lub miejsca schronienia przed atakami najeźdźców. Pełniły także funkcję magazynów cennych rodzinnych pamiątek. W wielu jaskiniach zachowały się ślady działalności człowieka, takie jak kamienne konstrukcje, prymitywne narzędzia, ślady ognisk, malowidła naskalne czy fragmenty szkieletów.
Do jaskiń dostępnych dla turystów należą Ana Kakenga (zwana „Dwa Okna”), Ana Kai Tangata z naskalnymi kolorowymi malowidłami i Ana Te Pahu. Ich eksploracja wymaga zabrania latarki.
Kakenga
Kai Tangata
Te Pahu
Pępek świata
Ten dziwny, idealnie okrągły kamień noszący nazwę Te Pito (pępek) o Te Henua (ziemia, wszechświat) ma mieć szczególne właściwości, których do tej pory nie rozszyfrowano.
Rytualny szlak
Tuż obok lotniska Mataveri zaczyna się wyjątkowy pieszy szlak. Przemierzali go uczestnicy ceremonii ku czci człowieka-ptaka. Prowadzi on do wioski Orongo położonej tuż obok krawędzi wygasłego wulkanu Rano Kau. Choć do pokonania jest zaledwie 500 m w górę, wspinaczka naprawdę potrafi zmęczyć. Na szczęście po drodze trafimy na miejsca do odpoczynku połączone z ciekawymi punktami widokowymi. Wejście zajmuje około 45 min. Choć na górę można dostać się też skuterem lub samochodem, warto pokonać tę trasę pieszo nie tylko dla widoków. To jedna z namiastek dawnej tradycji dostępna dla turystów. I zaskakująco mało osób z niej korzysta.
Wulkan Rano Kau
Drugi wulkan na Rapa Nui, który jest dostępny dla turystów. Wyróżnia go to, że jego krater wypełnia jezioro będące siedliskiem tutejszych endemicznych gatunków. Tuż za nim rozciąga się ocean. Miejsce przepiękne i wyjątkowe, przy którym warto zatrzymać się na dłużej. Pobliska polana daje ku temu świetną możliwość. Ja skonsumowałam na niej swoją kanapkę, a mając przed oczami tak onieśmielającą panoramę, czułam się, jakbym jadła posiłek w najlepszej restauracji świata ?.
Wioska Orongo
W wiosce znajdują się 53 domostwa zbudowane z kamienia. W swej konstrukcji bardziej przypominają bunkry, bo są bardzo wtopione w ziemię. Ma to głębokie uzasadnienie, jako że miejsce, w którym wioskę założono, jest wybitnie niegościnne. Hula w niej porywisty i zimny wiatr, jednak Rapanujczycy byli zawzięci i się stąd nie ruszyli. Przyczyną był pewien ptak…
Orongo bowiem to także miejsce, w którym odbywały się ceremonie ku czci człowieka-ptaka. Trwały tylko przez kilka dni w roku. Ich częścią były zawody z udziałem wszystkich klanów, które polegały na zdobyciu pierwszego jaja z gniazda rybitwy manutara. Znajdowało się ono na małej wysepce Motu Nui ulokowanej tuż przy brzegu Rapa Nui. Zwyczaj ten, uważany przez mieszkańców za religijny, został zakazany przez misjonarzy w 1888 roku. Uczestnicy zawodów musieli zejść z wioski Orongo po 200-metrowym klifie wulkanu Rano Kau na brzeg morski, a następnie przepłynąć do wysepki Motu Nui. Powrót odbywał się tą samą drogą. Wierzono, że zdobyte jajo zawiera symboliczną duszę boga Make Make (stwórcy ludzkości w mitologii Wyspy Wielkanocnej). Zwycięzca zawodów, określany mianem Tangata Manu, w nagrodę otrzymywał wiele przywilejów przez cały rok.
W wiosce Orongo znajduje się duży zbiór petroglifów, płaskorzeźb oraz reliefów naskalnych, ale większość z nich jest niedostępna dla turystów. Swoją wizytę należy zaplanować po sprawdzeniu prognozy pogody. W przypadku deszczu lub silnego wiatru wioska jest zamykana. Można do niej wejść tylko raz.
Największa z trzech wysepek to Motu Nui. Na nią musieli dopłynąć śmiałkowie biorący udział w zawodach o pierwsze jajo rybitwy.
Ahu Akivi
Platforma z 7 posągami, które jako jedyne na wyspie są zwrócone twarzami w stronę oceanu. Warto je okrążyć i przyjrzeć się ich plecom. Na jednym z moai są widoczne wyryte tajemnicze symbole. Naukowcy podejrzewają, że miejsce, w którym stoją figury, ma znaczenie astronomiczne. Kiedy dzień zrównuje się z nocą patrzą one bezpośrednio na zachód słońca. Warto zaznaczyć, że jako pierwsze ze wszystkich posągów na Rapa Nui zostały odrestaurowane w 1960 roku.
Ahu Tahai
Za rogatkami Hanga Roa znajduje się idealne miejsce na oglądane zachodu słońca. Przygotujcie się, że wieczorem będzie tu naprawdę sporo ludzi (ale nie tłoczno), natomiast w ciągu dnia łąka zachęca do leżenia i wpatrywania się w błękit oceanu. Co przyciąga wszystkich turystów? Dwie platformy z ustawionymi posągami, z których jeden ma dorobione oczy, aby zobrazować, jak w przeszłości wyglądał kompletny moai.
Cmentarz lokalny
Cmentarze latynoskie to zazwyczaj feeria barw. Nie inaczej wygląda to w przypadku Wyspy Wielkanocnej. Jednak tutejsza nekropolia jest wyjątkowa piękna, zwrócona ku oceanowi i naznaczona lokalną tradycją.
Listopad 2019 r.
