Berat – albańskie miasto-muzeum

Berat – albańskie miasto-muzeum

Pięknie położony Berat, wyróżniający się na tle pozostałych albańskich miast, które w żadnym razie nie pretendują do miana ośrodków turystycznych, w 2008 roku został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Ale o jego walorach turystycznych i kulturowych znany nam już dobrze dyktator Enver Hodża był przekonany już dużo wcześniej. W 1961 roku oficjalnie ogłosił go miastem-muzeum.

 

Berat leży nad rzeką Osum, u podnóża dwóch wzgórz zwanych Tomorr i Shpirag. To właśnie zaciszne, a mimo to imponujące położenie jest moim zdaniem jego największą atrakcją, dzięki czemu przypomina zapomnianą krainę. Tak, jak i reszta albańskich miast i miasteczek, Berat nie jest skażony współczesną cywilizacją – znajduje się jakby poza czasem i poza historią. Zgodnie z albańską legendą wzgórze Tomorr było kiedyś olbrzymem, który toczył walkę o piękną niewiastę z innym olbrzymem, zwanym Shpiraq. Pojedynek był na tyle zacięty, że w jego wyniku obaj zginęli. Dziewczyna wpadła w wielką rozpacz, a jej łzy dały początek rzece Osum.

W IX wieku Berat został zdobyty przez Bułgarów, którzy nazwali go Beligrad (Białe Miasto). W czasach osmańskich zwano go albańskim Belgradem w odróżnieniu od Belgradu znajdującego się na terenie współczesnej Serbii. Jeśli zajrzycie do pierwszego lepszego przewodnika o Albanii, na pewno znajdziecie w nim informację, że Berat jest nazywany „miastem tysiąca okien” lub „miastem dwóch tysięcy schodów”. O ile ta pierwsza nazwa jest uzasadniona, bo podczas spaceru na pewno natkniecie się na charakterystyczne białe, kamienne domy z oknami w brązowych ramach, to ja w czasie mojego pobytu nie naliczyłam choćby stu schodków.

 

Różne twarze Berat

Historyczny Berat składa się z trzech części położonych przy rzece Osum: zbudowanej przez Turków Goricy, charakterystycznej ze względu na setki okien Mangalem i Kalaji, która wzięła nazwę od górującej nad miastem średniowiecznej cytadeli. Wszystkie trzy są klimatyczne, niepowtarzalne, bardzo urokliwe i spokojne. Z kolei współczesny Berat i jednocześnie centrum miasta z dworcem autobusowym to zbiór zaniedbanych, szarych budynków, szpetnych bloków i witryn sklepowych z wiszącymi w nich jagniętami, z których ocieka krew. Jedno miasto, a dwa różne i nieprzystające do siebie światy. Polecam wybrać się na spacer, idąc z Goricy drogą, która pnie się do góry. Rozciąga się z niej widok na współczesną część Beratu, która z oddali prezentuje się o wiele lepiej.

Z kolei z cytadeli można podziwiać historyczną część miasta. Sama cytadela – a raczej jej szczątki – niczym mnie nie ujęła. Ale ciekawe jest to, że w jej zabudowaniach wciąż mieszkają ludzie i toczy się tu normalne życie. Poza tym miałam małą przygodę związaną z dotarciem na wzgórze, na którym się ona znajduje. Znak wskazujący drogę do cytadeli stał tuż przy małej uliczce, więc postanowiłam nią pójść, choć doświadczenie i przeczucie mówiły mi, że taka ścieżynka nie może prowadzić do najbardziej turystycznego miejsca w całym Beracie. Poza tym nikt inny tamtędy nie szedł. Moje przypuszczenia okazały się słuszne, bo właściwa droga na górę znajdowała się obok i była szeroka, choć kamienista i dość śliska. Ale mimo tych niedogodności do cytadeli dociera się po 10 minutach.

Za to moja ścieżka prowadziła mnie najpierw przez prywatne zabudowania, potem trafiłam dzięki niej na niegrzecznych chłopców obnażających przede mną swoje siusiaki, by na koniec znaleźć się na rozległych polanach pełnych jaszczurek, gdzie mogłam podziwiać przepiękne widoki. Droga była na tyle długa, aż zwątpiłam, czy zaprowadzi mnie kiedykolwiek do cytadeli. W końcu dotarłam na miejsce cała zlana potem i wycieńczona, bo moja nieplanowana wędrówka odbyła się w samo południe przy piekącym słońcu. Ale przygoda była przednia.

 

1. Rzeka Osum i jej okoliczny krajobraz

berat w albanii

 

2. Osławione okna

berat okna

 

3. Dla takiego krajobrazu warto było pomylić drogę na cytadelę.

 

4.  Widoki z cytadeli

 

5. Historyczna część Beratu

 

6. Dla porównania – wycinek Beratu współczesnego. Szarego, zaniedbanego, odpychającego

 

7. Panorama centrum miasta widzianego z oddali prezentuje się jednak atrakcyjnie, na co wpływ bez wątpienia mają otaczające go góry

 

8. Przy wielu albańskich drogach natrafimy na pomniki upamiętniające ofiary wypadków samochodowych.

 

9. Główna promenada w mieście. Ruch samochodowy jest wstrzymywany między godziną 17 a 24. To tu znajduje się najwięcej knajpek i restauracji i to tu z największym prawdopodobieństwem mieszkańcy mogą spotkać swoich znajomych.

 Sierpień 2011 r.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.